#Արմկոն2021 «Հեքիաթ գորգագործի մասին», հեղինակ՝ Լիանա Խաչատրյան

Պատմությունը սկսվում է մութն ընկնելուն պես… Փսփսոց: Քամու ետևից քարշ եկող ստվերներ: Բամբասում են` Արևելքից Աստված է գալիս: Քայլում է դեպի Արևմուտք... Լճի ափին վանակատուները լսում են գիշերվա բամբասանքը: Սպասում են լիալուսնին: Արևի հայելին է: Նրա կաթի մեջ արտացոլվում են աշխարհի բոլոր բշտիկները: Քամիները նրանց համար սուլոցով հաշվում են օրերը, թռչունները կռկռում են աշխարհի անեծքներից, կույր որդերը պատմում են դիակների համից: Վանակատուները լուռ են: Սրում են աչքերը: Լսում են: Սպասում են:

Ասում են` կան վանակատուներ, որոնք երկու աշխարհ են տեսնում: Դրանից է, որ աչքերի գույնը տարբեր է: Դեղին աչքով վանակատուն տեսնում է արևից խանձված հողեղեն աշխարհը: Կապույտ աչքով հետևում է երկնքի ու ալիքների խուլ ընթացքին: Դեղին աչքով չափում է ավազի մեջ սուզվող մարմինների ծանրությունը: Կապույտ աչքով նկատում է մարդու շնչի թափանցիկ թրթռոցը: Վանակատուն երկու բնություն է տեսնում: Վերև է նայում:

Շնորհքով է լուսինը: Սփրթնած լույսի թելիկներից հարսի քողի պես թափանցիկ գորգ է հյուսում: Փռում է ալիքների վրա: Գորգը գլորվում, ձգվում է դեպի ափը:

Վանակատուները շարժում են ականջները, լիզում դնչիկները և ջուրը մտնում: Լողալով հասնում են լուսնի փռած փայլուն ճանապարհին: Դուրս են գալիս ջրից ու արդեն մարդ դարձած քայլում, վազում են ալիքների վրայով, տրորում լուսնային թափանցիկ գորգը: Գեղեցիկ են` ցորենագույն մաշկ ունեն, երկար ճերմակ մազեր, նշաձև աչքեր` մեկը դեղին, մյուսը կապույտ: Դուրս են գալիս ափ, ուրախ թռչկոտում…

Հետո, երբ գալիս է ժամը, նորից տրորում են ալիքներին փռած շողերը, հասնում ծովի խորքերը, ջուրը մտնում ու նորից կատու դարձած լողում են դեպի ափ:

Լիճը մնում է մենակ: Շրջապատում միայն խշշոց է, Աստված ու գույներ…

Կանաչ

Լճի ափին իրար ետևից բորբոսնած տները հեռվից գյուղ էին հիշեցնում: Այստեղ մարդիկ ծնվում, մեծանում, ձկնորս էին դառնում:

Գյուղում մի տուն կար, որտեղ Աստծուց ու աշխարհից թաքնվում էր ծեր գորգագործը: Նա փարթամ այգի, ժայռաքանդակ հիշեցնող տուն ու մեծ վարպետի համբավ ուներ: Ծերունու գորգերի մասին պատմում էին ոչ միայն Վանա, այլ նաև աշխարհի բոլոր լճերի ափերին նստած մարդիկ: Ասում էին` թագավորները, նրա նախշերը տեսնելով, իրենց հարստությունը բաժանում էին աղքատներին, իսկ մարգարեները հավերժ լռում էին: Բայց ծերունին իր գորգերը չէր սիրում: Նրա վարպետ-աչքը նկատում էր` ինչ-որ բան թերի է: Կատարյալ չէ:

Միակ բանը, ինչով վարպետն իրոք հիանում էր, իր այգին էր: Հաճախ քթի տակ մրմնջում էր` եթե մի օր Էդեմը ծակվի, այն կարելի է իմ այգով կարկատել: Այստեղ ծառերը բարձր էին, խոտը փարթամ ու այրող կանաչ: Քամին ամեն առավոտ լիճը տրորելով վազում, գալիս, փունջ-փունջ հավաքում էր այգու ծաղիկների բույրը և շնչակտուր տարածում աշխարհով մեկ:

Քամուց բացի ոչ-ոք ծերունու այգի չէր մտնում:

Մարդիկ փսփսում էին:

Հաստ պարիսպների ետևում թաքնված այս դրախտը հսկում են հազարավոր վարժեցրած առնետները:

Մարդիկ վախենում էին:

Ծեր գորգագործի այգու ծառերը ամառ-ձմեռ ծաղկում էին, բայց երբեք բերք չէին տալիս: Խոտը չէր չորանում: Իսկ առնետներն արմատ չէին կրծում, մարդ էին կրծում: “Չէ, այդպես չի լինում” վախեցած շշնջում էին մարդիկ:

Ծերունին գիշերներն իր այգում նստած լսում էր հարևանների բամբասանքը, ծիծաղում էր քթի տակ ու շվշվացնելով խուզում էր իր առնետների մոխրագույն մազերը:

Երկնագույն

Գյուղում մի ձկնորս էր ապրում: Նա օր ու գիշեր իր միակ որդուն փորձում էր իր պես ձկնորս դարձնել: Չէր ստացվում: Տղան անուշադիր էր` միշտ սուզված սեփական մտքերի մեջ: Ձկան շարժին հետևելու փոխարեն նայում էր լճի ալիքների համաչափ խաղին: Եղանակը գուշակելու փոխարեն, ամպերի նկարած նախշերն էր գուշակում: Դժգոհ հայրն ամեն գիշեր հիասթափված գլխարկը գետնովն էր տալիս, պառկում էր թախտին ու մտքերով ընկնում: Ամբողջ գիշեր ձկնորսն Աստծուն հարցնում էր` էս ինչ արեցիր: Իսկ տղան կուչ էր գալիս սենյակի անկյունում: Պինդ փակում էր աչքերը: Հանդարտություն: Ականջներում խշշում էր Վանա աղմուկը:

Արծաթագույն

Օրերն անցնում էին` ծույլ աշակերտի պես մեկը մյուսից արտագրելով կյանքի ընթացքը: Հայրը չէր հանձնվում: Տղայի մոտ ոչինչ չէր ստացվում: Եվ մի օր էլ, երբ ժամեր շարունակ լճում օրորվելուց հետո, տղան ոչինչ չբռնեց, հայրը ապտակեց որդուն, վռնդեց տնից` գնա, մինչև մի բան չորսաս, տուն չգաս:

Գյուղացիները պատմում են` նեղացած տղան գնաց նստեց լճի ափին: Այստեղ այնքան լաց եղավ, որ թուլացավ, աչքերը փակեց, ընկավ: Բայց հանկարծ Լուսնի լույսը խուտուտ տվեց` վեր կաց, տես ինչեր եմ քեզ ցույց տալիս:

Տղան արթնացավ, տրորեց աչքերը և տեսավ լճի ափին թրթռացող հրաշք փերիներին: Մազերը ճերմակ, մաշկը ցորենագույն...

Շունչը պահեց: Վախից անգամ սիրտը սկսեց շշուկով զարկել: Այդ պահին փերիներից մեկն իր կողմ նայեց: Կապույտ-դեղին աչքերում հետաքրքրություն կար, սարսափ կար: Տղան ուզեց մի բան ասել, բայց չկարողացավ:

Հաջորդ պահին մյուս փերիները ջուրը նետվեցին: Անհետացան լճում: Տղան նայեց անհանգիստ կապույտ-դեղին աչքերի մեջ ու հասկացավ` կփախչի:

- Սպասիր,-շշուկով կանչեց ձկնորսի որդին:

Փերին ժպտաց, շրջվեց, վազեց լճի ալիքների վրայով: Տղան, սա տեսնելով, սարսափեց: Մի պահ քարացավ: Ընկրկեց: Հետո ինքնամոռաց սկսեց վազել ափով` այս կողմ, այն կողմ: Ալիքները տրորող, լուսնի գծած արահետով վազող աղջիկը հեռանում էր ու լճի գրկում փոքրանում: Բայց տղան չէր ուզում, որ իր տեսածն անհետանա: Նայեց շուրջը, գիշերվա մշուշի մեջ նկատեց հեռվում իրար գրկած ծառերի մի փունջ: Նրանք զգաստ կանգնել էին պարիսպի ետևում:

Խենթացած տղան հասավ ծառերին, բարձրացավ պարիսպի վրա, մագլցեց առաջին պատահած ծառը ու երկարացրեց վիզը: Նայեց: Ո՞ւր հասավ աղջիկը: Բայց արդեն ուշ էր: Լուսնային գորգը քորքոտվել էր: Ալիքները միմյանցից նեղացած իրար էին դաղում: Երա՞զ էր: Կասկածեց: Իսկ գիշերը երկմտողներին չի սիրում: Լիճը թաքուն ծիկրակողներին չի ներում: Փքված ալիքների կրծքից քամու մի սառը հոսանք հարձակվեց ափի վրա: Մտրակեց ծառերը: Թափ տվեց երկար, ծերացած ճյուղերը: Տղան ընկավ:

Միայն տնքոց լսվեց: Սիրտը կանգնեց: Լռություն: Վրդովված ծառերի խշշոց:

Այգին լցվեց մանր ծղրտոցով: Ծերունու մարդակեր առնետները հազար կողմից վազեցին: Նրանք քերում էին դիակի մաշկն ու ծամում նրա կաշին: Հետո ոտնաձայներ լսվեցին: Ծերունին էր: Նա շալակեց անմաշկ դին ու հեռացավ:

Մոխրագույն

Գորգագործի սենյակը լցված էր ծաղիկների, գույների բույրով:

Նա դին դրեց սեղանի վրա: Արյունը հոսում էր, կաթկթում հատակին: Ծերունին լիզեց արյունը: Քմծիծաղ:

Երկար ժամեր առանց հաց ու ջրի, առանց հանգստի աշխատեց ալեհեր գորգագործը: Նա եղունգներով բացեց տղայի կուրծքը: Նայեց հանդարտված սրտին: Մտածեց:

Երբեմն այն, ինչ չես զգում, կարևոր է դառնում: Հոգին հեռանում է, երբ լռություն է լսում: Վարպետը գիտեր` ինչպես խաբեր, ետ կանչեր ճամփա ընկած հոգուն: Պոկեց տղայի սիրտը: Կրծքի մեջ բուրդ լցրեց , “թող ամեն դեպքում փափուկ լինի”, իսկ հետո սիրտը ձեռքի մեջ ճզմեց: Քամեց: Արյունը ծորաց մատների արանքով:

«Վերադարձիր»,-գռմռաց:

Դըմփ-դըմփ-դըմփ: Ստամոքսից ներքև, սրտի փոխարեն բաբախեց կույրաղիքը:

Դարչնագույն

Ծեր վարպետը ջրաշուշանների թերթիկներով պատեց տղայի մարմինը: Մի ամբողջ հավերժություն անցավ մինչև թերթիկներն ամուր կպան իրար, կամաց-կամաց հաստացան…դարձան մաշկ:

Օրեր, ամիսներ…ժամեր …

Տղան բացեց աչքերը: Նայեց գորգագործի մաշված դիմագծերին: Դեպի Աստված տանող իր բոլոր ճանապարհները ալեհեր մարդը փորագրել էր դեմքի քարտեզին: Կնճիռներից ժամանակի գորգ էր հյուսել:

Ձկնորսի տղան ժպտաց: Հավանեց ծերունուն:

Վարպետն ասաց` դու պետք է մնաս այստեղ: Նոր մաշկ ունես, բայց լիալուսինը քեզ չի սիրի: Եթե տեսնի քեզ, ամեն ինչ կկորչի: Մաշկդ նորից կվերածվի շուշանի թերթիկների: Թույլ չտաս, որ կաթնագույն շողերը կլպեն մարմինդ:

Եվ տղան ծերունու հետ միասին թաքնվեց պարիսպների ետևում:

Շուտով նրա մատները զգացին գորգի տաք նախշերի համը: Տղան սկսեց գորգեր հյուսել:

Սև

Տղայի օրերը դանդաղ էին սողում` լպրծուն մանր խխունջների պես, որոնց նա շարում էր իր մարմնի վրա և պառկում ծառերի տակ: Խխունջները մերսում էին մաշկը: Հանգստանում էր: Մտքում գորգի նոր նախշեր էր նկարում:

Լինում էին օրեր, երբ տղայի կույրաղիք –սիրտը ուռչում էր: Ցավից չէր կարողանում հարթ շնչել:

Այդ ժամանակ նա մոռանում էր նախշերը: Նստում էր սենյակի անկյունում, հետևում էր ծեր վարպետի աշխատանքին: Նրա մատների շարժից տղայի աչքերը թմրում էին: Մտովի տուն էր գնում:

Հպարտությունից փրփրող լճի ալիքների պես հեռվից մռայլ նայում էին հոր աչքերը: Այդ նույն հայացքը տարիներ առաջ քարկապ գցեց տղայի երազը, երբ հայրը տեսավ նրան հարևանի աղջկա հետ համբուրվելիս: Ապտակեց: Ամոթ չունե՞ս: Ես նրա հորն ի՞նչ պատասխան եմ տալու: Սենյակի դուռը բանտի երկաթի պես փակվեց, ծանր զնգաց: Ջահել էր տղան, բայց չլացեց: Չարությունը թաքցրեց կոկորդում, թքի հետ կուլ տվեց:

Բայց հետո ամեն օր լուսաբացից առաջ նրան արթնացնում էր բերանում դառնացած վրեժի համը: Ամեն առավոտ, քանի դեռ հայրը քնած էր, որդին թաքուն թքում էր նրա կոշիկների մեջ...

Այնուհետև բարձրանում էր ծովի ալիքը ու շռնդոցով մաքրում էր բոլոր հիշողությունները: Մառախուղի մեջ ալիքները տարուբերում էին, իսկ հետո ափ էին նետում հոր մաշված կոշիկները: Իսկ ափին կանգնած նայում էր աղջիկը` մի աչքը կապույտ, մի աչքը դեղին: Թերության զգացումից ճմռթվում էր կույրաղիք-սիրտը:

Կողքից ալիքների պես խշշոցով մեկ մոտենում, մեկ փախչում էր ծերունու ձայնը: Նա պատմում էր գորգերի մասին: Միշտ պատմում էր գորգերի մասին… և Աստծո մասին:

Ոսկեգույն

«Տիեզերքի գիրքը հաստ է: Կազմը` թափանցիկ: Էջերը գորգերն են: Նախշերը` տառերը»:

Վարպետը սովորեցնում էր` արհեստավորի մատները աշխարհի գաղտնիքը գիտեն, բայց միտքը ձեռքերին չի հասնում:

...Եվ Տղան հարցնում էր.

-Ճշմարիտն ասա, վարպետ, ինչո՞ւ ենք մենք օր ու գիշեր աշխատում, գորգ հյուսում... Միևնույն է կատարելությանը չես հասնի:

Վարպետը ժպտում էր.

- Հիսուսն ասաց` Թող նա, ով փնտրում է, չդադարի փնտրել այնքան ժամանակ, մինչև չգտնի, և, երբ նա գտնի, նա կցնցվի, և եթե նա ցնցվի, նա կզարմանա, և կիշխի բոլորի վրա[1]:

- Ճշմարիտն ասա, վարպետ, ինչո՞ւ եմ ես իմ տունը թողել: Մտածում եմ քեզ պես ու տեսնում քո աչքերով: Մենք ջրի փոխարեն կարմիր ներկ ենք խմում, հացի փոխարեն գորգի փոշի ենք կուլ տալիս: Մի՞թե քո ստվերն եմ դարձել, կամ մարմնիդ մի մասը:

-Հիսուսն ասաց` Երանի այն Առյուծին, որին մարդը կուտի, և առյուծը մարդ կդառնա: Եվ անիծված է այն մարդը, որին առյուծը կուտի, և առյուծը մարդ կդառնա :

-Ճշմարիտն ասա, վարպետ, ի՞նչ կլինի մեզ հետ, երբ վերջին գորգը գործենք:

-Աշակերտները հարցրեցին Հիսուսին` ասա մեզ, ինչպիսի՞ն կլինի մեր վերջը: Հիսուսն ասաց` բացահայտե՞լ եք արդյոք սկիզբը, որպեսզի վերջը փնտրեք: Քանզի այնտեղ, ուր սկիզբն է, այնտեղ է նաև վերջը: Երանի նրան, ով սկզբում կկանգնի, և նա կբացահայտի սկիզբը, և մահը չի համտեսի:

-Ճշմարիտն ասա, վարպետ, ինչի՞ նման է Աստծո արքայությունը:

-Հիսուսն ասաց` Հոր Արքայությունը նման է այն մարդուն, որն ուզում է ուժեղ մարդու սպանել: Նա հանեց թուրն իր տան մեջ, մտցրեց այն իր պատի մեջ, որպեսզի իմանա, արդյոք իր ձեռքը պինդ կլինի: Այդ ժամ նա սպանեց ուժեղին:

-Ճշմարիտն ասա, վարպետ, Աստված, որ ստեղծել է երկինքն ու երկիրը, արդյոք նա՞ է ստեղծել գիշերային հրաշքները ու ձայները, որոնք բոլորը չէ, որ տեսնում են ու լսում:

- Հիսուսն ասաց` Ինչո՞ւ եք դուք մաքրում գավաթի մեջը և չեք հասկանում, որ Նա, ով ստեղծել է ներքին մասը, ստեղծել է նաև արտաքինը:

Մի օր էլ, երբ տղան այնքան հմտացավ, որ նկատեց, թե որքան կատարյալ են իր հյուսած գորգերը, ասաց:

-Դու ինձ այլևս սովորեցնելու ոչինչ չունես, վարպետ: Ես ամեն ինչ տեսա, և մատներս ամեն ինչ գիտեն: Այլևս ազատ եմ: Այլևս քո կարիքը չունեմ:

Պատասխանեց վարպետը:

-Հիսուսն ասաց` Նա, ով գիտի ամեն ինչ և ինքն իր կարիքն է զգում, ամեն ինչի կարիքն է զգում:

Վարդագույն

Մի օր տղան սիրտ առավ ու հարցրեց:

-Ասա ինձ վարպետ, ինչպե՞ս կանչեմ վանակատվին: Ի՞նչ ուռկան հյուսեմ, ինչպե՞ս որսամ:

Լուռ էր ծերունին: Հետո խոսեց թույլ շշուկից արթնացած մարդու ձայնով:

-Մենք Տիեզերքի տառերն ենք հյուսում: Աստված մատը դրած գորգի նախշերին վանկ առ վանկ Աշխարհն է կարդում:

Հառաչեց:

-Հրավերի նախշերը կգործես: Ծովից էլ կապույտ մի գորգ: Երկար, ինչպես ճառագայքը: Այնպիսի մի գորգ, որ բոլորն էլ երազեն քայլել դրա վրայով: Անգամ քամին ոռնա, գանգատվի, թե ինչու ոտքեր չունի: Կգնաս լիալուսնին, բայց զգույշ կմնաս, որ քեզ իր շողերը չդիպեն: Թող ամպամած լինի: Կթաքնվես ամպերի շողքի տակ:

Կապույտ

Լիալուսին էր: Վանակատուները դնչիկները լիզեցին: Աչքերը ձգեցին` ասես պաշտպանվում էին անապատի ավազից: Ջուրը մտան:

Տղան ծովից էլ կապույտ փաթաթած գորգը դրեց ափին: Նայեց լույսի հյուսած արահետին: Ինքնագոհ ժպտաց` իմ նախշերն ավելի գեղեցիկ են: Հետո ոտքով հրեց ծանր, երկար կապույտը: Գորգը գալարվելով ծաղկի պես բացվեց, ձգվեց ալիքների վրայով, ծածկեց լույսի շողերը:

Երկար սպասեց տղան: Ցուրտ էր: Բրդոտ ամպերն իրար տրորելով ընկան լուսնի ետևից`ասես երկնքում մետաղադրամ էին գտել: Լճի, տղայի դեմքին սկսեցին թմբկահարել մանր կաթիլները: Անձրևի խշշոցը թանձր էր:

Տղան նայում էր ու չէր հասկանում` կաթիլները վերից վար էին թափվում, թե հակառակը: Ասես մեկը ավազե ժամացույցի պես շուռումուռ էր տալիս աշխարհը: Գլուխը պտտվեց: Մաշված պարանի պես մարմինը ոլորվեց, ընկավ ափին: Լիճը մոր նման տղային ծածկում էր հաստ ալիքներով: Փրփուր վերմակները նահանջում էին: Լիճը կրկին համառում էր:

Առավոտյան ձկնորսի որդուն արթնացրեց թռչունների կանչը: Վեր կաց գորգագործ, մատներդ կսառչեն: Տղան փակ աչքերի ետևում գլորեց մտքերը, լարեց մարմինը: Մատները չէր զգում: Վախից վեր թռավ:

Շուրջ բոլորը սպիտակ էր: Մառախուղը քաղցկեղի պես տարածվել էր օդի մեջ, աչքին ճամփա չէր տալիս: Ամենուրեք լսվում էր լճի մեղավոր, խուլ մռնչոցը: Տղան ոտքի կանգնեց: Դողը էլեկտրական հարվածի պես նրան գամել էր ափին: Ատամների կտկտոցից ականջները ներսից խլանում էին:

Հանկարծ առջևում մառախուղը սկսեց մաշվել: Վարպետն ասում էր` կաթը սեր ունի, օդն էլ սեր ունի: Մառախուղը օդի սերն է, որդիս: Տղան տեսավ` ինչ-որ մեկը լիզեց օդի սերը: Սպիտակ թանձրության մեջ նկատեց իր փռած երկար կապույտը: Գորգն օրորվում էր ալիքների վրա, ասես խարիսխ գցած նավ լիներ: Քայքայվող ճերմակի միջից, գորգի վրա զգույշ քայլերով մոտենում էր աղջիկը: Աչքը կապույտ, աչքը դեղին:

Վարպետն ասել էր` թե տեսնես նրան, ձեռքդ մեկնիր: Նա կգա քեզ հետ: Նա արդեն ընդունել է հրավերդ:

Դեղին

Օրը վաղվա կզակին է նայում, սպասում իր հերթին: Տղայի կույրաղիքը երջանկությունից ուռչում էր, թունդ գինու պես այրում: Հազար ու մի նախշ կար մտքում նկարված, բայց չէր գործում: Վախենում էր փերուն միայնակ թողնել: Երբ աղջիկը մենակ էր, նստում էր բարձր պարիսպի գլխին, հեռվից նայում ծովի ալիքներին: Անհանգիստ էր տղան: Մի օր հարցրեց: Ի՞նչ ես անում: Պատմություններ եմ լսում, պատասխանեց աղջիկը: Կապույտ աչքն ավելի էր կապտում, կամաց-կամաց սևանում էր:

-Ալիքներն են պատմում:

-Ի՞նչ են ասում:

-Ասում են` ժամանակին երկվորյակ եղբայրներ էին այս կողմերում ապրում: Երկուսն էլ գորգ էին գործում: Երկուսն էլ լավ վարպետներ էին: Մի օր եղբայրներից մեկին աղքատ հարևանն ասաց` մանուկ է ծնվել իմ տանը, գետինը սառն է, շատ եմ խնդրում, մի գորգ հյուսիր և նվիրիր ինձ, հետո մանչս երբ մեծանա քեզ աշակերտ կդառնա: Վարպետը սա պատմեց եղբորը: Բայց եղբայրը չհավանեց աղքատին: Եղբայր- Վարպետն ասաց` նա չի հասկանա ոչ քո նախշերը, ոչ էլ արվեստը, ժամանակդ իզուր մի վատնիր: Մյուս Վարպետը, սակայն, խճով էր:

Նա իր խղճի պես մի պարզ կարպետ գործեց աղքատի համար: Նվիրեց: Իսկ երբ տեսավ, թե ինչպես է փոքրիկն առաջին անգամ քայլում իր հյուսած գույների վրայով, մտածեց` կարևորը գորգը չէ, կարևորը այն տրորող ոտքերն են:

Վարպետը տեսավ, որ դա բարի է: Վաճառեց իր տունը, ճամփա ընկավ: Ասում են` աշխարհի տարբեր ծագերում նա տաքուկ գորգեր է գործում ու հազարավոր աշակերտներ ունի: Նրա նախշերը պարզ են մանուկի առաջին քայլի պես:

Վարպետի երկվորյակ եղբայրը շատ զայրացավ: Իր տան շուրջ բարձր պարիսպներ կառուցեց, որ ոչ-ոք իրենից ոչինչ չխնդրի: Եղբայրը սկսեց դեպի կատարելություն տանող իր ճանապարհը, որով քայլում էր մենակ: Ամենահրաշալի նախշերը նա գծում էր իր մութ սենյակներում, ամենաչքնաղ գորգերը պահում էր ոլորած, իր մութ պատերի տակ: Նա գիտեր` մարդիկ, եթե տեսնեին այդ նախշերը, գեղեցկությունից կխենթանային: Բայց ինքը չէր խենթանում, որովհետև դեռ չէր տեսնում կատարելությունը...

-Ուրիշ ի՞նչ են ասում ալիքները:

-Պատմում են մի մարդու մասին: Նա ամեն օր լաց է լինում լճի ափին: Որդուն է փնտրում…

Տղան չէր լսում: Հարցեր էր տալիս ու պատասխանի փոխարեն գլխում նախշեր էր հյուսում: Աղջկա սպիտակ վարսերից ոգեշնչված նրա մատները քոր էին գալիս: Ուզում էին աշխատել, նկարել իր կյանքի հրաշքը, պատմել դրա մասին: Բայց վախենում էր աղջկան թողնել միայնակ: Կփախչի:

Մի օր էլ չդիմացավ ու հարցրեց ծերունուն: Ի՞նչ անեմ:

Նա ամբողջ օրը լճին է նայում, ուզում եմ գորգ հյուսել, բայց վախենում եմ, որ ինձ չտեսնի, ջուրը կկարոտի: Կանհետանա:

Վարպետը պատասխանեց:

-Հիսուսն ասաց` երանի այն մարդուն, ով աշխատեց: Նա գտավ կյանքը:

Նարնջագույն

Երկար մտածեց տղան ու որոշեց, որ իր փերուն պետք է գորգ գործել սովորեցնի: Գնաց վարպետի մոտ:

«Ոչ»,- բարկացավ ծերունին: Լիճն ու լուսինը կատվին դարձրեցին փերի, դու դարձրեցիր նրան կին, բայց որպեսզի նա գործի, պետք է մեր պես տղամարդ դառնա: Դու դա չես կարող անել:

-Այդ ինչպե՞ս,- զարմացավ տղան:

Ծերունին ժպտաց.

-Սիմոն Պետրոսն ասաց նրանց` Թող Մարիամը հեռանա, քանի որ կանայք արժանի չեն կյանքի: Հիսուսն ասաց` Տեսեք, ես կուղղորդեմ նրան, որպեսզի նրան տղամարդ դարձնեմ, որպեսզի նա նույնպես կենդանի հոգի դառնա, ձեզ պես: Քանի որ ամեն կին, ով կդառնա տղամարդ, Երկնային արքայություն կմտնի:

Տղան երկար լռեց: Շունչը պահեց: Հետո ասաց:

- Չհասկացա քեզ վարպետ:

Ծերը լուռ էր:

Հետո տղան հանկարծ ոգևորված բացականչեց, ճիշտ այն աղքատի պես, ով իր անապատի քարերից մի օր նավթի հոտ առավ:

-Ես էլ կարող եմ այդպես: Ես աշխարհի գաղտնիքները խառնում եմ կարմիրի, կապույտի, ոսկեգույնի հետ ու գործում եմ: Ես կուղղորդեմ նրան իմ գործում, ինչպես Աստված Մարիամին, ու նա էլ կդառնա գորգագործ:

Վարպետը բարկացավ և գոռաց:

-Հիսուսն ասաց` եթե կույրը կույրին է ուղեկցում, երկուսն էլ ընկնում են հորը:

Հետո ավելացրեց:

-Եթե լույս տեսնեիր , տուն դարձի ճանապարհները կհյուսեիր: Իսկ դու կապույտ գորգ ես հյուսել: Դու չես կարող վեր քաշել նրան քո ամբողջ ուժով, հանել նրան իր միջից: Դու տեսնո՞ւմ ես, որդիս:

Լուռ էր տղան:

-Չես կարող: Քո սեռը հոգուդ մեջ է: Դա է պատճառը, որ գործածդ գորգերը կատարյալ են: Դու տեսնում ես դա ու տանջվում ես: Եվ դա է պատճառը, որ շնչիդ համար կարևոր չէ, թե ինչը կբաբախի` սիրտը, թե կույրաղիքը: Կարևորը ձայն լսվի:

Չէր լսում տղան: Ինքն իր մեջ էր:

Այլևս ոչինչ չասաց ծերունին: Մտավ իր արհեստանոց: Դուռը փակեց:

Բրոնզագույն

Տղան երկար նայեց ծերունու փոշոտ դռանը: Հետո զգաց, որ իր վրայից ջրի մեջ ազատված ձկան հոտ է գալիս: Մաշկը թմրացնող ծովի սառնությունը զգաց: Երևի, այդպիսին է ազատությունը: Այդ ճանապարհով է փախչում վանակատուն: Սենյակում ու աշխարհում կատարյալ մենության զգացումից մի այնպիսի ճնշող զորություն զգաց տղան, որ թանձր օդը երկաթյա գնդերի պես սկսեց գլորվել կոկորդով: Նա որոշեց, թե ինչ կանի: Զգաց, որ կյանքում առաջին անգամ այդ որոշումն այնքան ինքնուրույն էր, որ ամենևին էլ կարևոր չէր, թե ինչպիսին կլինի արդյունքը: Առջևում միայն նրա միտքն էր և կատարյալ դատարկությունը ...որոշումից հետո:

«Դա կլինի իմ ամենագեղեցիկ գորգը»,-խեղդվելով շշնջաց երիտասարդ գորգորագործը:

Նա մտածեց` եթե կարելի է Աստծո խոսքերը լսել և հասկանալ, ապա դրանք կարելի է նաև գործել: Այն ժամանակ, երբ դու կգործես Աստծո յուրաքանչյուրը և կդառնաս համահեղինակ, կկարողանաս փոխել ամեն ինչ, անգամ Նրա բառերը: Ճիշտ ճանապարհը կողքի ճանապարհն է: Այն, որ անգամ արահետի նման չէ:

Սրճագույն

Աշուն: Արևի փոխարեն երկնքից բորբոսնած պանիր էր կախվում: Փերին նստում էր պատուհանագոգին ու ձկնորսի որդուն անվերջ պատմում իր ջրերից, լուսնից, ազատությունից…Տղան երբեմն գլխով էր անում:

Ձմեռ: Աղջիկը կուչ էր գալիս պատուհանագոգին ու անվերջ դողացնում: Այլևս չէր խոսում: Սենյակում փսփսում էին միայն տղայի մատները: Գործում էր:

Գարուն: Աղջիկը կուչ էր գալիս պատուհանագոգին: Դեղին աչքով նայում տղային, կապույտ աչքով հետևում ամպերի քայլերթին: Երբեմն դուրս էր գալիս զբոսանքի, հետո նորից վերադառնում էր, կլորանում պատուհանի առջև:

Տղան հյուծվել էր: Նա գրեթե չէր ուտում, ոչինչ չէր լսում, միայն գործում էր: Գործում էր…

Կատարյալ գորգը:

Որդան Կարմիր

Ձկնորսը երազ տեսավ: Իբր առավոտյան արթնացել էր քնից, իսկ իր կոշիկների մեջ արնագույն ներկ էր լցված: Եվ երբ հագավ, քայլելիս հատակն այնքան փափուկ էր թվում, ասես ամենատաք գորգն էր տրորում: Սիրտը ուժգին բաբախեց, թվում էր, թե մի քիչ էլ ու կրծքավանդակը կփշրվի: Վեր թռավ հայրը: Ճակատին աղի քրտինքը մրմռացնում էր: «Տուն արի, որդիս»:

Ծերունին երազ տեսավ: Կարմիրը հոսում էր գորգի նախշերի լաբիրինթոսով…ու կաթում գետնին: Գորգը փչանում էր:

Սարսափած արհեստանոցից դուրս թռավ: Տղայի սենյակի դուռը բաց էր: Ճռռոց: Ներս մտավ: Ընկրկեց: Պատից կախված էր կատարյալ գորգը: Ծերունին հասկացավ`այլևս որքան էլ ապրի, միևնույն է այդ գորգից գեղեցիկ ոչինչ չի գործի:

Տղան կուչ էր եկել պատուհանագոգին: Մենակ էր:

-Ավարտեցի,-անտարբեր ասաց նա:

Ցուրտ էր: Խոսելիս բերանից գոլորշի էր դուրս գալիս:

Ծերունին ոգևորվեց:

-Սա պետք է թաքցնել աշխարհից, որ ոչ-ոք չկարդա այս նախշերը:

Հետո միանգամից լռեց:

-Փերիդ հեռացա՞վ:

Հոգնած սենյակի առաստաղից քրտինքի նման անձրևի կաթիլներն էին ընկնում: …Կըտ…կըտ…

-Ես նրա համար եմ սա հյուսել…եթե տեսներ այս նախշերը կվերափոխվեր,բայց …գնաց…Ես անգամ չտեսա, թե ինչպես…վերջացրի գործս, շրջվեցի…չկա…

…Կըտ…

-Նա շատ հեռու չի գնացել,-մրմնջաց ծերունին, կսպասի քեզ լիալուսնի շողերի տակ: Բայց այլևս չի ընդունի քո հրավերը: Դու պարտվել ես, տղաս: Չկարողացար նրան դարձնել քեզ հավասար: Հերթը քոնն է: Դու պետք է լուսնային գորգով քայլես դեպի իր աշխարհ: Բայց դու չես կարող, հիշո՞ւմ ես` ինչից եմ հյուսել մաշկդ: Լուսինը քեզ չի սիրի:

Տղան փակեց աչքերը:

-Հարմարվիր…,-հառաչեց ծերունին: Շոյեց տղայի գլուխը,- Որդիս, Դու նրան չէիր սիրում…Դու չգիտես սերն ինչ է:

- Կոշիկներ է,-մրմնջաց տղան:

-Հը՞ն,- ծերունին աչքը գորգից չէր կտրում: Նա չէր լսում տղային:

Լռություն:

Ձկնորսի որդին սառեց:

-Ասում եմ` ճշմարիտ, ճշմարիտ ես ասում, վարպետ…

Փիրուզագույն

Գիշեր: Բացեց պատուհանները: Պտտվեց հայելու առջև: Անհանգիստ էր: Ականջներում թրթռում էին պատառիկները հոր բղավոցից` Ամոթ չունե՞ս: Ես նրա հորը ինչ պատասխան եմ տալու:Ամոթ չունե՞ս:

Հարդարեց մազերը, հանեց շորերը: Հրաշալի է:

Դռան ճռռոց…

Ծերունին վեր թռավ: Քամուց թեթևակի ուռչում էր պատից կախված գորգի կուրծքը: Ոտքի կանգնեց: Պատուհանները, դուռը զգուշացնող ճռռում էին:

Փողոց վազեց: Թուլությունից անընդհատ սայթաքում էր:

-Տուն արի, որդիս …

Ճերմակ

Լիալուսնի շողերը գորգ էին հյուսել կապույտ ալիքների վրա:

Ափին կարոտից կուչ էր եկել ծեր ձկնորսը: Անհանգստությունից նրա մատները դողում էին, իսկ ստամոքսը կծկվում էր:

Ալիքները վիրավոր առյուծի պես մռնչում էին: Սրածայր քամին սուլոցով կտրում էր օդը:

Հաստաբուն ծառերի խշշոցն էր լսվում:

Հեռվում պարելով երկինք էին բարձրանում ջրաշուշանների հազարավոր թերթիկները:

Պտույտ…պտույտ…պտույտ…

[1] Այստեղ, և հետագա նման պատասխաններում հատվածներ Թովմասի պարականոն Ավետարանից: